Sluis

De twee meest westelijke reuzen van Nederland hebben Vlaams bloed. De derde spaans.

Jantje van Sluis, de Dikke van Dale en Philips de Goede

Hoog boven in het belfort van het middeleeuwse stadje Sluis in Zeeuws-Vlaanderen slaat elk uur een figuurtje met een hamertje tegen een klok. Dit is Jantje van Sluis,beroemd in heel België - en vrijwel onbekend in Nederland. Als daar verandering in komt is dat niet in de laatste plaats te danken aan de gelijknamige reus. De 4.05 meter hoge Jantje van Sluis werd in 2004 geboren. Tien jaar later kreeg hij gezelschap van Johan Hendrik van Dale. Hij kwam in 1828 in Sluis ter wereld en hij heeft de aanzet gegeven tot het woordenboek dat iedereen kent als de Dikke van Dale. De naar de onderwijzer genoemde reus is een halve meter hoger dan Jantje van Sluis.

Beide reuzen zijn bedacht en gemaakt door Ceriel Maenhout, een bijzondere inwoner van Sluis. De in 1943 in Sluis geboren Ceriel Maenhout is landbouwer. Deze noeste arbeid combineert hij met het verzorgen van de pr voor de VVV van Sluis. Het stadje trekt jaarlijks 4,5 miljoen toeristen. Tachtig procent komt uit België. Blijkbaar ligt dit stukje Nederland te geïsoleerd van de rest van het land om veel Nederlanders te trekken. Ceriel Maenhout typeert de Zeeuws Vlaming als 'geen Belg en ook geen echte Nederlander, maar iets daar tussenin'.

In vrijwel alles is het westelijk deel van Zeeuws-Vlaanderen waar Sluis ligt op Vlaanderen georiënteerd. Dit verklaart onder meer waarom Ceriel Maenhout lid is van het '11 Juli Comité' van Brugge, op 70 kilometer van Sluis. '11 Juli Comités' bestaan in heel Vlaanderen. Je kunt ze lichtelijk vergelijken met de Nederlandse Oranjecomités. Op 11 juli 1830 werd België onafhankelijk van Nederland. De '11 Juli Comités' organiseren feestelijkheden. In 1998 organiseerde het comité in Brugge een reuzenoptocht en introduceerde ter gelegenheid daarvan twee eigen reuzen: Jan Breydel en Pieter de Coninck, de twee volkshelden die in 1302 een grote rol speelden in het Vlaamse verzet tegen de Franse koning. Op de Grote Markt van Brugge staat een standbeeld van deze iconen van het Vlaams nationalisme.

De reuzenoptocht in Brugge en de twee Brugse reuzen inspireerden Ceriel Maenhout tot de bouw van Jantje van Sluis. In 1424 werd voor de eerste keer een gekleurd houten beeldje in het belfort geplaatst. De naam Jantje van Sluis kreeg het beeldje vermoedelijk in 1604. Sluis werd belegerd door de Spanjaarden. Doordat hij vergat de klok op te winden (hij had te diep in het glas gekeken) mislukte de aanval en zo werd Jantje van Sluis de held van het stadje. De gelijknamige reus is gemodelleerd naar het houten figuurtje in het belfort. Hij werd gepresenteerd in 2004 tijdens een stripfestival.

Collega-reus Johan Hendrik van Dale ziet er in zijn zwarte lakense pak met zwierige strik uit als een heer van stand uit de negentiende eeuw. Op 19 juli 2014 werd hij aan de inwoners van Sluis voorgesteld bij gelegenheid van twee eeuwen Zeeuws-Vlaanderen. In een hand draagt hij een exemplaar van het woordenboek de Dikke van Dale. Beide reuzen worden gedragen. Bij het maken van de twee reuzen kreeg Ceriel Maenhout hulp van de Vlaming Norbert Demonie. Jantje van Sluis en de Dikke van Dale maken deel uit van de reuzengroep van het West-Vlaamse Jabbeke. "Daar hebben ze voldoende dragers", geeft Ceriel Maenhout een praktische verklaring.

Auteur Paul Spapens

(Reus Philips de Goede van Sluis is in augustus 2018 gepresenteerd.)

U kunt de Reuzengroep Jabbeke bereiken met een bericht via de contactpagina van de Federatie.