Losser

Brueghelreus Sint Martinus.

De meest oostelijke reus van Nederland

Een niet uit te bannen cultureel misverstand is dat carnaval alleen beneden de grote rivieren zou worden gevierd. Een van het behoorlijk groot aantal uitzonderingen is Losser, een van oudsher katholiek dorp in Twente, Overijssel. Carnaval is behalve een feest een groot sociaal kapitaal voor een gemeenschap. Grote groepen mensen zijn er aan verbonden en zetten zich in voor de samenleving. Dit gegeven indachtig was het voor de hand liggend dat Joy Laarhoven bij een carnavalsvereniging in Losser te rade ging toen in het voorjaar van 2015 een nieuwe groep dragers van reus Sint Martinus van Losser nodig was. Hij klopte niet voor niets om hulp aan.

Joy Laarhoven is voorzitter van het Bruegheliaans Festijn van Losser dat jaarlijks in het laatste weekeinde van de schoolvakantie wordt gehouden.

De reus van Losser is genoemd naar Sint Martinus omdat in Losser veel aan deze heilige herinnert, zoals een kerk, een toren uit de elfde eeuw, een school, een plein en een carnavalsvereniging. Martinus de reus ziet er uit als een Romeins legerofficier en blijft daarmee zo dicht mogelijk bij het origineel. De naamgever Martinus van Tours – hij leefde in de vierde eeuw – diende in het Romeinse leger. Hij werd een zeer populaire heilige nadat hij zijn mantel in tweeën had gedeeld en de helft aan een bedelaar gaf. Rond Sint Maarten bestaan in Nederland nog steeds veel tradities. In Losser hebben ze daar een eigen invulling aan gegeven door middel van een reus.

Het plan voor een eigen reus komt voort uit het Bruegheliaans Festijn dat werd doorgezet na contacten met reuzengroepen in Limburg. Het begin van dit evenement met jaarlijks meer dan 100.000 bezoekers was het braden van een varken aan het spit. We schrijven 1981. Een journalist noteerde een 'Bruegheliaanse sfeer'. Zo is het gekomen dat de Noord-Brabantse schilder Pieter Brueghel de Oude, tussen 1520 en 1526 vermoedelijk in Breda geboren, zijn naam gaf aan een evenement in Overijssel. De reus van Losser kon mooi worden meegedragen in de Grote Brueghelstoet. Sint Martinus werd letterlijk de verpersoonlijking van niet alleen de Losserse gemeenschap maar ook van het Bruegheliaans Festijn.

Je kijkt moeilijk over hem heen. Met zijn 6,4 meter was Sint Martinus de grootste reus van Nederland. Net als alle andere reuzen van Nederland werd hij uitgenodigd voor het landelijk reuzenfeest op 17 mei 2009 in Tilburg. De stoet trok door de oude binnenstad. Het probleem was dat de straatlampen op bijna zes meter hoogte boven het plaveisel hingen. Sint Martinus kon er niet onderdoor. In overleg met de organisatie werd besloten de reus van Losser in te korten tot 5,90 meter. Deze lengte heeft men aangehouden omdat de straatlampen overal in Nederland op dezelfde hoogte hangen. Voortaan kan Sint Martinus in elke stedelijke omgeving zonder problemen voor de dag komen.